Οι φοιτήτριες, ένα ψυγείο και ο Θεός...

 του Απόστολου Ζιώγα

’Ο Θεός Λόγος σαρκούμενος προσέλαβε το ξένο,το άλλο, το εντελώς διαφορετικό. Βγήκε από τον εαυτό του, παραμένοντας ο εαυτός του. Όλα αυτά μέσα από τη μετανάστευση της αγάπης. Αυτή που νοηματοδοτεί κάθε μετανάστευση’’

από το βιβλίο  Ωσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση:

η μετανάστευση της αγάπης του Χρυσοστ.Σταμούλη (εκδ.Ακρίτας)

 

 Πρόσφατα, στα πλαίσια ενός πανεπιστημιακού μαθήματος με τίτλο Θρησκεία και Μετανάστευση του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, είχαμε την ευκαιρία να πραγματώσουμε μία μικρή έρευνα σχετική με το μάθημα θέτοντας ένα ερωτηματολόγιο σε 4 φοιτήτριες του ΑΠΘ ( από τον χώρο του πολυτεχνείου, της βιολογίας, της νομικής και της ιατρικής), οι οποίες έχουν αλβανική καταγωγή. Οι ερωτήσεις που υποβλήθηκαν είναι οι εξής: 1.Ήταν εύκολη η προσαρμογή σας εδώ;  2. Διατηρείτε τα ήθη και έθιμα του τόπου καταγωγής σας;  3.Συγκριτικά με την χώρα σας, πώς βλέπετε την ελληνική καθημερινότητα; 4.Πιστεύετε στο Θεό; Κι αν ναι, σε ποια θρησκεία ανήκετε;  5.Θρησκεύονται οι άνθρωποι στην χώρα σας; Και στην Ελλάδα;  6.Θεωρείτε πως η θρησκεία  αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την προσαρμογή σας στην χώρα που διαμένετε;  7.Για λόγους επιβίωσης, θα δεχόσασταν να υιοθετήσετε τη θρησκεία του τόπου που σας «φιλοξενεί»;  8. Θεωρείτε πως η Ελλάδα είναι «ανοικτή» προς τους αλλοδαπούς;  9.Η πίστη, εν τέλει, του καθενός είναι ικανή να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις  ούτως ώστε να συμβιώνει αρμονικά με τους γύρω του; 

Αντίστοιχα, οι απαντήσεις που λάβαμε από τις συγκεκριμένες φοιτήτριες θα μπορούσαν να κωδικοποιηθούν ως εξής: -Φοιτήτρ.1, 25 ετών, βιολογία :  1. Εύκολη σχετικά, όχι προβλήματα με γλώσσα, φαινόμενα ρατσισμού ή γραφειοκρατικά  2. Όσο είναι εφικτό  3. Στην Ελλάδα καλύτερη από οικονομική σκοπιά, όχι από θέμα φίλων . Πιο σκληρά παραδοσιακή η καθημερινότητα στην Αλβανία  4. Ναι, χριστιανή ορθόδοξη  5. Πλέον ναι, παλαιότερα όχι. Στην Αλβανία πολλές οι θρησκείες  6. Δεν είναι κάτι σημαντικό, ωστόσο επηρεάζει τους άλλους  7. Όχι, όμως το έχουν κάνει πολλοί  8. Ήταν, όχι όμως τώρα  9. Ναι, αρκεί να αφορά την ορθόδοξη χριστιανική πίστη (+ με προσελκύει η διδασκαλία του Χριστού, όχι όμως και η θρησκεία ως θεσμός)  - Φοιτήτρ.2, 24 ετών, ιατρική : 1. Ναι  2. Ναι  3. Παρόμοια  4. Όχι, άθεη  5. Στην Αλβανία η θρησκεία λειτουργεί ως παράδοση  6. Ναι, είναι  7. Ναι  8. Όχι και τόσο  9. Ο καθένας πιστεύει σε κάτι δικό του. Αυτό λειτουργεί ως σημείο αναφοράς σε σχέση με τον άλλον. Οπότε, ναι, βοηθάει  - Φοιτήτρ.3, ετών 23, πολυτεχνείο :  1. Αρκετά εύκολη  2. Όχι, ιδιαίτερα  3. Η ζωή είναι πιο ‘γεμάτη’ στην Ελλάδα , με ευνοϊκότερες  συνθήκες  4. Όχι  5. Στην Ελλάδα θρησκεύονται περισσότερο  6. Δεν είναι σημαντικό, όμως βοηθάει στην Ελλάδα. Εάν τους την θίξεις, προσβάλλονται  7. Ναι, φαινομενικά  8. Ήταν, όχι όμως τώρα  9. Κατηγορηματικά όχι! Μάλλον έριδες προκαλεί - Φοιτήτρ.4, ετών 22, νομική :  1. Εύκολη γενικά  2. Όχι, ιδιαίτερα  3. Η ζωή στην Ελλάδα πιο οργανωμένη  4. Ναι, χριστιανή ορθόδοξη  5. Οι Έλληνες είναι πιο δεμένοι με την θρησκεία  6. Όχι, ιδιαίτερα  7. Ναι!  8. Ναι!  9. Όχι και τόσο σημαντική.

        Έτσι, οι  παραπάνω απαντήσεις  αρκούν για να μας οδηγήσουν σε κάποιες διαπιστώσεις:  Α. Οι 4  φοιτήτριες φαίνεται να είναι ευπροσάρμοστες , αναγνωρίζοντας αβίαστα τους ευνοϊκότερους όρους διαβίωσης , όσον αφορά την Ελλάδα   Β. Ανεξάρτητα από το αν δηλώνουν χριστιανές ορθόδοξες ή άθεες/άθρησκες, δεν δείχνουν να ετεροκαθορίζονται  όσον αφορά την προσωπική τους πίστη/θεώρηση της ζωής, αποδίδοντας έτσι στο ζήτημα της θρησκείας μία ελάσσονα σημασία  Γ. Νιώθοντας αφομοιώσιμες στο ελλαδικό χώρο, επιχειρούν να αφουγκραστούν δυναμικά την σύγχρονη πραγματικότητα, εκφράζοντας ψυχραιμία αλλά και επιφύλαξη.  Πάντως, εάν θυμηθούμε και τον περίφημο διάλογο του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ’ με τον Γερμανό φιλόσοφο Χάμπερμας, θα δούμε πως ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας καταλήγει στο εξής ελπιδοφόρο:  ‹‹ …ίσως αυτό που συνέχει τον κόσμο να καταστεί εκ νέου ενεργός δύναμη για την  ανθρωπότητα››  ( Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗΣ. Λόγος και Θρησκεία, μτφ. Ηλίας Τσιριγκάκης, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 2010, σελ.66)  : οι εν λόγω φοιτήτριες , θα τολμούσαμε να πούμε, ότι με έναν ορισμένο τρόπο ατενίζουν τούτη την προοπτική.

Πάραυτα, κι ενώ η λέξη «μετανάστης» προέρχεται από το «μεταναίω» που σημαίνει «αλλάζω κατοικία», στις μέρες μας ο θεσμός της θρησκείας δεν καταφέρνει να δώσει αποτελεσματική - εν είδει συνοχής - απάντηση στο ερώτημα εάν αποτελεί πλήρωμα ή κένωμα. Όλοι προσδοκούν μια ισχυρή πρόταση ζωής, με όρους πολιτικής ή και μεταφυσικής, σε μια κοινωνία όμως που κρύβει όλο και περισσότερο τις διαθέσεις για αλληλογνωριμία. Ο Θανάσης Νιάρχος στην επιφυλλίδα του «Ο Αλβανός και το ψυγείο» , καθώς μάς μιλά για κάποιον Αλβανό που φιλο-ξενείται, διερωτάται εντέλει για το εάν εναποθέσουμε όλες μας τις ελπίδες για σωτηρία σε έναν Αλβανό που διστάζει (από ευγένεια) να ανοίξει ένα ψυγείο (ΤΖΙΒΑΕΡΙ. Της ξενιτιάς, εκδ. Πανός, 2012, σελ.30)  . Άραγε, ‹‹θέλουμε μια και καλή να στηρίξουμε την αλήθεια ότι η θρησκεία έχει το δικό της περιεχόμενο, το δικό της νόμιμο πεδίο αναπτύξεως, που επικοινωνεί με όλα τα θεσμικά πεδία, που δημιουργεί και προβάλλει για χάρη τους  αξίες και αξιολογικές κλίμακες, και που δεν πρέπει να εισβάλει στην περιοχή, όπου η επιστήμη , η λογική και η εμπειρία πρέπει να παραμείνουν κυρίαρχες ›› (B.Malinowski, The Foundations of Faith and Morals, London 1936, σελ.34) , ή μήπως θα συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε αδηφάγα τον Θεό του δικού μας ψυγείου ?

*Ο κ. Απ. Ζιώγας είναι φοιτητής  του τμήματος Θεολογίας  στο ΑΠΘ και Βιολόγος

Αναδημοσίευση από: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=511394