Άνθρωπος και φύση

Η 4η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, επειδή συμπίπτει με τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, που έχει αναγορευτεί από την Καθολική Εκκλησία ως προστάτης των ζώων και του περιβάλλοντος. «Ο πολιτισμός ενός έθνους κρίνεται από το πώς φέρεται στα ζώα του…» είπε ο  Μ. Γκάντι. Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1931 σ΄ ένα συνέδριο περιβαλλοντολόγων στη Φλωρεντία, ως ένας τρόπος για την ευαισθητοποίηση κοινού και ειδικών για τα υπό εξαφάνιση ζώα. Από τότε, η γιορτή διευρύνθηκε και περιλαμβάνει όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου (διαβάστε περισσότερα εδώ).

Το ερώτημα που συχνά απασχολεί τον χριστιανικό κόσμο είναι αν τελικά, παρά τη δεδομένη αρνητική θέση του χριστιανισμού για τα ζώα, θα συμπεριληφθούν και αυτά στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία και την ανακαίνιση του κόσμου κατά τα έσχατα; Τα ζώα εμφανίζονται σε ορισμένα κείμενα, τα οποία στηρίζονται κυρίως στο βιβλίο του Ησαΐα, να περιλαμβάνονται και αυτά στις εσχατολογικές προσδοκίες. Η εσχατολογική ειρήνη συνεπάγεται και αρμονική συνύπαρξη των διαφόρων ειδών της πανίδας (Ησ. 11:6-9 και 65:25). Δυστυχώς όμως, η χριστιανική παράδοση μετέτρεψε τη ζωική ποικιλότητα σε αντικείμενο κατώτερης θρησκευτικής σημασίας. Στην παραπάνω κατάσταση συνέβαλε και η αποκαλυπτική γραμματεία με τις αποτρόπαιες παραστάσεις καταστροφής, στις οποίες τις περισσότερες φορές συμμετέχουν ζώα, έστω και αν αυτά είναι μυθικά (για την χρήση των ζώων γενικά στην Κ.Δ. και στη μεταγενέστερη χριστιανική γραμματεία βλ. παλαιότερη εισήγησή μας στο Biblicum 2011-2012 και υπό έκδοση στο Δελτίο Βιβλικών Μελετών)

Από το σύνολο της χριστιανικής γραμματείας ειδικές γνώσεις σχετικά με τη ζωική ποικιλότητα έχουν μόνο ο Μέγας Βασίλειος και ο Ισίδωρος Σεβίλλης. Ο Βασίλειος αναφέρεται σε πολλά ζώα με λεπτομέρειες στις τρεις τελευταίες από τις εννέα ομιλίες του εἰς τήν Ἐξαήμερον. Από αυτές η έβδομη ασχολείται με τα ερπετά (περὶ ἑρπετῶν), η όγδοη με τα πουλιά και τα θαλάσσια είδη (περὶ πτηνῶν καὶ ἐνύδρων) και η ένατη με τα ζώα της ξηράς (περὶ χερσαίων). Ο Ισίδωρος Σεβίλλης έγραψε στη λατινική το εγκυκλοπαιδικό έργο Ετυμολογίες (Etymologiae, PL 82, 73-728) κατά τον 7^ο αι. μ.Χ., στο οποίο χρησιμοποίησε κυρίως τον Φυσιολόγο, τον Αμβρόσιο, τον Ιερώνυμο και τον Αυγουστίνο. Στηρίχθηκε επίσης στις παρατηρήσεις προγενέστερων Λατίνων συγγραφέων με ειδικές γνώσεις για την πανίδα, κυρίως του Πλινίου του πρεσβύτερου (Naturalis Historia) και του Γάιου Ιούλιου Σολίνου (Collectanea rerum Μemorabilium. Το έργο είναι γνωστότερο με τον τίτλο: Polyhistor, καθώς αναθεωρήθηκε το αρχικό κείμενο του 3^ου αι. και επανεκδόθηκε κατά τον 6^ο και 7^ο αι. μ.Χ.).

Ο Φραγκίσκος της Ασίζης (12ος-13ος αι. μ.Χ.) είναι αναμφισβήτητα ο γνωστότερος φυσιολάτρης άγιος. Συχνά οι σύγχρονοι μελετητές του βίου του βρίσκουν σε αυτόν την καλύτερη απόδειξη ότι ο χριστιανισμός δεν βλέπει την υπόλοιπη κτίση ως κάτι που πρέπει να κυριαρχηθεί.

Αναδημοσίευση από: http://blogs.auth.gr/moschosg/