Επιμ. Κώστας Αγοραστός
Μια μεγάλη συγγραφέας και ένα σημαντικό κείμενο της γαλλικής λογοτεχνίας συναντούν για πρώτη φορά την τέχνη των comics, με τη βοήθεια του crowdfunding, του πιο σύγχρονου και ταχύτερα διαδιδόμενου τρόπου χρηματοδότησης.
Tο διήγημα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, «Η Παναγιά η Χελιδονού», γίνεται graphic novel από τον εικονογράφο Γιώργο Τσιαμάντα, στην μετάφραση της αείμνηστης Ιωάννας Χατζηνικολή και παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό από την Comicdom Press.
Ο εικονογράφος και δημιουργός comics Γιώργος Τσιαμάντας, σε συνεργασία με τον φιλόλογο Βαγγέλη Ψαριανό, προχώρησαν στην απαραίτητη έρευνα, ώστε η αναπαράσταση του τόπου και της εποχής να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής, προκειμένου το εικονογράφημα να αποκτήσει, εκτός από την ψυχαγωγική του διάσταση, και δυνατότητες για εκπαιδευτική χρήση, μέσα από τις εμπνευσμένες και γοητευτικές εικόνες του comic.
Η ιστορία
Στην αυγή του Μεσαίωνα, ένας καλόγερος φτάνει από την Αίγυπτο στην Αττική και αγωνίζεται να αφανίσει τις Νεράιδες του Κηφισού, πείθοντας τους φοβισμένους χωρικούς να τον βοηθήσουν. Οι φτωχοί και ταλαιπωρημένοι χωρικοί λατρεύουν τον Ιησού, τον Υιό της Μαρίας, αλλά ταυτόχρονα η αγύριστη καρδιά τους μένει πιστή στις θεότητες που φωλιάζουν στα δέντρα. Τις λατρεύουν και τις αγαπούν και συγχωρούν τα κρίματά τους. Ο καλόγερος φοβάται τις Νύμφες, που τον ανησυχούν, όχι γιατί ξυπνούν μέσα του κάποια ακάθαρτη επιθυμία με τη γύμνια των κορμιών τους, αλλά επειδή τον βάζουν στον μεγαλύτερο πειρασμό: να αμφιβάλλει για την σοφία του Θεού, που έχει πλάσει τόσα άχρηστα και βλαβερά πλάσματα. Όμως οι ερωτικές θεότητες της φύσης θα βρουν έναν απροσδόκητο σύμμαχο.
Η Γιουρσενάρ συσχετίζει τον καλόγερο Θεράποντα με τον Αθανάσιο, τον μαχητικό επίσκοπο της Αλεξάνδρειας που δεν δίσταζε να έρθει σε σύγκρουση ακόμη και με αυτοκράτορες. Ο συσχετισμός με το ιστορικό αυτό πρόσωπο τοποθετεί τη δράση στο πέρασμα από τον 4ο στον 5ο αιώνα μ.Χ. και βοηθά στην εξαπεικόνιση του Θεράποντος ως φανατικού ζηλωτή. Η «Παναγιά η Χελιδονού» ανακαλεί μια εποχή, κατά την οποία ο Χριστιανισμός καθιερωνόταν ως κυρίαρχη θρησκεία στον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Οι αρχαίες λατρείες, όμως, ήταν ακόμη ισχυρές, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά ακόμη και στη Μικρά Ασία με τα πολλά και ισχυρά κέντρα του Χριστιανισμού.
Η «Παναγιά η Χελιδονού» ανακαλεί μια εποχή, κατά την οποία ο Χριστιανισμός καθιερωνόταν ως κυρίαρχη θρησκεία στον ελληνορωμαϊκό κόσμο
Ο Αθανάσιος και οι μαθητές του ―ανάμεσα σε αυτούς και ο Θεράπων;― είδαν τον Κωνσταντίνο να αναγνωρίζει στους Χριστιανούς το δικαίωμα να ασκούν ελεύθερα τη λατρεία τους· είδαν να κτίζεται στις ακτές του Βοσπόρου μια νέα Ρώμη και τους διαδόχους του Κωνσταντίνου να συμμετέχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις διενέξεις σχετικά με τον καθορισμό του ενός και μοναδικού ορθόδοξου δόγματος· έζησαν την απόπειρα του Ιουλιανού να αναζωπυρώσει τις αρχαίες λατρείες, που έχαναν πλέον την υποστήριξη του κράτους. Ο Αθανάσιος πέθανε το 373. Ο ίδιος και οι μαθητές του πολέμησαν για τη δόξα του Χριστού· κατά τον ύστερο 4ο αιώνα μ.Χ. η χριστιανική επιθετικότητα έναντι της πολυθεΐας επιτείνεται, με αποτέλεσμα να σημειώνονται βίαιες συγκρούσεις. Χριστιανοί επίσκοποι χρησιμοποιούν στρατιώτες του ρωμαϊκού στρατού για να καταστρέψουν ιερά των αρχαίων θεών, ενώ τόσο οι αυτοκράτορες όσο και τοπικοί αξιωματούχοι νομοθετούν με σκοπό την παρεμπόδιση της άσκησης των παραδοσιακών λατρειών. Το 392 ο επίσκοπος της αλεξανδρινής εκκλησίας οργανώνει την καταστροφή του Σεραπείου, του μεγάλου ναού της πόλης, στις στοές του οποίου στεγαζόταν τμήμα της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ενώ σχεδόν είκοσι χρόνια μετά η φιλόσοφος Υπατία σκοτώνεται, με υποκίνηση και πάλι του επισκόπου, από ένα πλήθος μαινόμενων μοναχών στους δρόμους της Αλεξάνδρειας. Το 426 ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄ με σειρά νομοθετημάτων θα επιβάλει την καταστροφή των βωμών, την αλλαγή χρήσης των ναών και την απαγόρευση της άσκησης των αρχαίων λατρειών.
Προερχόμενος ακριβώς από ένα τέτοιο θέατρο βίαιων συγκρούσεων, πιστός στο μαχητικό φρόνημα του δασκάλου του, ο Θεράπων φτάνει στην Αττική, σε μια ρεματιά μεταξύ Κηφισιάς και Αχαρνών «με το όνειρο να εξορκίσει εκείνη τη γη που βρισκόταν ακόμη κάτω από τις γητειές του Πανός». Εκατό περίπου χρόνια μετά τον Θεράποντα, περί τα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ., η χριστιανική εκκλησία της Αθήνας θα είναι πλέον τόσο ισχυρή, ώστε να διεκδικήσει τον ίδιο τον μεγάλο ναό στην Ακρόπολη.
Από τον ανταγωνισμό των θρησκειών της ύστερης αρχαιότητας νικητής, με την καθοριστική βοήθεια των ρωμαϊκών όπλων, θα αναδειχθεί ο Χριστιανισμός, που δεν θα δεχθεί να αφομοιωθεί στο πολύχρωμο μωσαϊκό της ελληνορωμαϊκής Μεσογείου, όπως είχε συμβεί με άλλες λατρείες της Ανατολής. Αντιθέτως, θα χρησιμοποιήσει όσα από τα κληροδοτημένα υλικά του αρχαίου πολιτισμού χρειαζόταν για να κτίσει έναν νέο κόσμο με άξονα ένα άλλο νόημα, τη δική του σοφία.
Στην αφήγηση της Γιουρσενάρ, μιας από τις σημαντικότερες εκπροσώπους των γαλλικών γραμμάτων, συνυφαίνονται θέματα τόσο κλασικά όσο και συναρπαστικά. Η ιερότητα της φύσης, που είναι η ίδια η ζωή με όλες τις αντιφάσεις της. Ο έρωτας και ο φόβος. Η μεταμόρφωση και η αναγέννηση. Η σύγκρουση και η συμφιλίωση. Η νέα θρησκεία και οι πανάρχαιες Νύμφες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου