H ύψωση του Τιμίου Σταυρού (π. Αλέξανδρος Σμέμαν)

Για αιώνες, στις 14 Σεπτεμβρίου, την ημέρα που γιορτάζεται στους ναούς η εορτή της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, ο επίσκοπος στέκεται στη μέση του ναού και περικυκλωμένος από τον κλήρο, υψώνει με μεγαλοπρέπεια το σταυρό ψηλά πάνω από το εκκλησίασμα και ευλογεί τους πιστούς στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ενώ ο χορός ψέλνει το : «Κύριε ελέησον!» Αυτός ήταν ο εορτασμός στην Χριστιανική αυτοκρατορία , μια αυτοκρατορία που γεννήθηκε κάτω από το σημείο του Σταυρού την ημέρα που ο Μέγας Κωνσταντίνος είδε το όραμα ψηλά στον ουρανό ,και άκουσε τις λέξεις «Εν τούτω νίκα…». ..

…Σήμερα όμως, η πολυτάραχη μεγαλούπολη που περιβάλλει την εκκλησία δε συμμετέχει σ’ αυτόν το μυστικό θρίαμβο και είναι εντελώς αποκομμένη απ’ αυτόν. Τα εκατομμύρια των κατοίκων της θα συνεχίσουν να ζουν κανονικά με τα σκαμπανεβάσματά τους , τα ενδιαφέροντά τους , τις χαρές και τις λύπες τους, χωρίς καμμιά αναφορά σε ό,τι συμβαίνει μέσα στο ναό. Γιατί λοιπόν συνεχίζουμε να επαναλαμβάνουμε τα λόγια σχετικά με τον οικουμενικό θρίαμβο του Σταυρού, και να ψάλλουμε συνέχεια πως ο Σταυρός είναι ακαταμάχητος; Είναι λυπηρό ,θα πρέπει να το παραδεχθούμε πως πολλοί χριστιανοί δεν μπορούν να απαντήσουν σ’ αυτό το ερώτημα. Έχουν συνηθίσει να βλέπουν την εκκλησία σαν σε εξορία, στην περιφέρεια της ζωής τους, αποκομμένη από τον πολιτισμό, τη ζωή, το σχολείο, από παντού. ..

… Μου φαίνεται πως συνεχίζουμε να εορτάζουμε την Ύψωση του τιμίου Σταυρού και να επαναλαμβάνουμε τα αρχαία νικητήρια λόγια όχι απλώς για να εξυμνήσουμε μια νίκη που κερδίσαμε ή για να θυμηθούμε ένα παρελθόν που δεν υπάρχει πλέον, αλλά για να σκεφθούμε βαθύτερα το νόημα που έχει η λέξη «νίκη» για τη Χριστιανική πίστη. Ίσως μόνο τώρα, απογυμνωμένοι καθώς είμαστε από την εξωτερική εξουσία και δόξα, από την κυβερνητική υποστήριξη και τον ανείπωτο πλούτο, από όλα τα φανερά σύμβολα της νίκης, μπορέσουμε να καταλάβουμε πως όλα αυτά δεν αποτελούσαν ίσως τη γνήσια νίκη. Ο σταυρός που υψωνόταν πάνω από τα πλήθη εκείνη την εποχή ήταν καλυμμένος με χρυσό και άργυρο και στολισμένος με πολύτιμους λίθους. Κανείς όμως χρυσός, άργυρος ή πολύτιμος λίθος δεν μπορεί να εξαφανίσει το αρχικό νόημα του Σταυρού ως οργάνου ταπείνωσης, βασάνων και εκτέλεσης ,στο οποίο καρφωνόταν κάποιος , περιφρονημένος από όλους, ασθμαίνοντας από τον πόνο και τη δίψα. Έχουμε το θάρρος να αναρωτηθούμε: αν πέθαιναν όλα αυτά τα Χριστιανικά βασίλεια και οι πολιτισμοί, αν η ήττα υποκαθιστούσε τη νίκη, δε θα συνέβαινε αυτό επειδή εμείς οι χριστιανοί γίναμε τυφλοί μπροστά στο έσχατο νόημα και το αληθινό περιεχόμενο του σημαντικότερου συμβόλου του Χριστιανισμού; Αποφασίσαμε να αποκρύψει αυτό το νόημα ο χρυσός και ο άργυρος. Αποφασίσαμε επίσης πως ο Θεός επιθυμεί τη λατρεία του παρελθόντος.
Τιμούμε το Σταυρό, τον υψώνουμε ,ψέλνουμε τη νίκη του Χριστού: δε σημαίνει αυτό πάνω απ’ όλα πίστη στον Σταυρωμένο και πίστη πως ο Σταυρός είναι ένα σημείο φοβερής ήττας; Καθότι ο Σταυρός γίνεται νίκη και θρίαμβος μόνο επειδή είναι ήττα, και μόνο στο μέτρο που γίνεται αποδεκτός ως ήττα. Όχι, ο Χριστός δεν εισήλθε στον κόσμο για να νικήσει με έναν εξωτερικό τρόπο. Του προσφέρθηκε ένα βασίλειο, αλλά το αρνήθηκε. Ακόμη και τη στιγμή που προδομένος πέθαινε, είπε: «ή δοκείς ότι ου δύναμαι άρτι παρακαλέσαι τον πατέρα μου ,και παραστήσει μοι πλείους ή δώδεκα λεγεώνας αγγέλων;» ( Ματθ. 26,53 ) . Ωστόσο ο Χριστός ποτέ άλλοτε δεν ήταν περισσότερο βασιλιάς παρά όταν ανέβηκε στο Γολγοθά, φέροντας στους ώμους του το Σταυρό, ενώ το γεμάτο μίσος και χλευασμό πλήθος Τον περικύκλωνε. Ποτέ άλλοτε δεν ήταν εμφανέστερη η βασιλική εξουσία Του παρά όταν Τον έφερε ο Πιλάτος μπροστά στο πλήθος, ντυμένο την πορφύρα, καταδικασμένο σε θάνατο ως εγκληματία, με το ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι, και τον Πιλάτο να λέει στον εξαγριωμένο όχλο: «ίδε ο βασιλεύς υμών». Μόνο εδώ μπορούμε να δούμε ολόκληρο το μυστήριο του Χριστιανισμού, επειδή η νίκη του Χριστιανισμού βρίσκεται στη χαρούμενη πίστη πως εδώ, μέσα από τον περιφρονημένο ,σταυρωμένο και καταδικασμένο άνθρωπο, η αγάπη του Θεού άρχισε να φωτίζει τον κόσμο και άνοιξε ένα βασίλειο που κανείς δεν έχει δικαίωμα να κλείσει.
Ο καθένας μας λοιπόν πρέπει να δεχθεί το Χριστό με όλη του την καρδιά, όλη του την ψυχή και όλη του την ελπίδα. Ειδάλλως όλες οι εξωτερικές νίκες είναι χωρίς νόημα. ..

… Παρόλα αυτά ο Σταυρός υψώνεται ακόμη, εκτίθεται και θριαμβεύει. «Σταυρός η ωραιότης της Εκκλησίας». Επειδή σε όποιο σκοτάδι κι αν βρίσκονται οι άνθρωποι, όσο μεγάλος κι αν είναι ο θρίαμβος του κακού σ’ αυτόν τον κόσμο, η καρδιά μας γνωρίζει ακόμη και ακούει τα λόγια, «αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον.»
Από το βιβλίο "π. Αλέξανδρος Σμέμαν"

Πηγή